پروفسور گری میلر ( استاد دانشگاه تورنتو ) مترجم : حامد دردشتیان این حقیقت که قرآن کریم معجزه جاوید و اثبات‌کننده حقانیت و اصالت دین مبین اسلام است، مستلزم نو به نو بودن میوه اعجاز این شجره طیبه است.
اساساً، معجزه چیزی است که اثبات آن هرگز محتاج دفاع متعصبانه نبوده، ولی نیازمند استدلال و برهان مبین است، آن‌هم از موضعی در نهایت متانت و تحمل، چرا که آن کتاب، خود مبین است، به منظور تبیین حقیقت آمد، و لذا نیازی به دست و پا زدن‌های ما و... ندارد.
منطبق بر سیرة قرآن عزیز، که خود به طرح انواع اتهامات علیه خود، پیامبر، واسطه انتقال پیام و... می‌پردازد و با نهایت متانت و قوی‌ترین استدلال پاسخگو می‌شود، ما خود را مجاز به محاجه، گفتمان قرآنی و پاسخ به اتهاماتی نظیر دروغگویی نسبت به پیامبر گرانقدر اسلام می‌بینیم.
زیبایی مقاله ذیل فقط محدود به این نمی‌شود که هر دو بعد به‌روز بودن اعجاز قرآن، و نیز دفاع از پیامبر اکرم (ص) و قرآن کریم را مشتمل می‌شود، بلکه حلاوت کشف ابعاد شگرفی از اعجاز قرآن که فقط در زمان حال خود را عیان ساخته و نیز دفاع بسیار منطقی و مجاب‌کننده یک تازه مسلمان نواندیش غربی را نیز در پی دارد.
مضافاً، از آنجا که این مقاله محصول کاوش بخش اینترنت هفته‌نامه گلستان قرآن در آن شبکه جهانی است، خدمتگزاران قرآنی را به شناخت و تأمل افزونتر به ماهیت پدیده سرنوشت‌ساز اینترنتی و نقش بی‌بدیلی که می‌تواند در تبلیغ و ترویج معارف قرآن با زبان و جلوه‌های به‌روز آن ایفا کند، رهنمون می‌شود.
به دلیل حساسیت موضوع مربوط به قرآن، در ترجمه این مقاله از روش ترجمه مطلق اجتناب، و سعی شده تأکیدهای نویسنده (که در ترجمه از زبان انگلیسی به فارسی معمولاً برای روانی مطلب تغییر می‌یابد) حتی‌المقدور حفظ شود؛ اگرچه دقت و زحمت بیشتر خواننده را برمی‌انگیزد. بدیهی است انتشار این مقاله به معنای عاری بودن آن از برخی خطاهای جزئی احتمالی نیست.نخستین بخش از این تحقیق ارزشمند در شماره 78 به نظرتان رسید و ادامه اش را علاوه بر این شماره در شماره های بعدی می خوانید .
همچنان که در مثال ذیل تبیین شده ، این نوعی از ان چیزی است که به نظر می‌رسد امروزه مسلمانان به طور گسترده ای – اگر چه مستمر – از ان غفلت می‌کنند . چند سال قبل، گروهی در ریاض، پایتخت عربستان سعودی، همه آیاتی را که در قرآن پیرامون جنین‌شناسی وجود دارد جمع‌آوری کردند. آنها گفتند: «این همه آن چیزی است که قرآن در این خصوص گفته. آیا حقیقت دارد؟» در واقع آنان به توصیه قرآن عمل کردند: «از انسان‌هایی که می‌دانند بپرسید». آنها یک غیرمسلمان که استاد جنین‌شناسی (Embryology) در دانشگاه تورنتو بود را برگزیدند ،نام وی کیث مور است . وی که مؤلف کتاب‌های مرجع در جنین‌شناسی و یک متخصص جهانی در این زمینه است به ریاض دعوت شد. به او گفتند: «این چیزی است که قرآن در خصوص تخصص شما گفته است. آیا حقیقت دارد؟ در این مورد چه چیزی می‌توانید به ما بگویید؟» . اگر چه او در ریاض بود، هر کمکی که برای ترجمه نیاز داشت و هر همکاری که تقاضا می‌کرد در اختیارش گذاشتند و او، از آنچه یافت چنان شگفت‌زده شد که کتاب مرجعش را اصلاح کرد و در چاپ دوم یکی از کتاب‌هایش، موسوم به «قبل از اینکه متولد شویم» در قسمت دوم درباره تاریخ جنین‌شناسی، مطالب جدیدی را که در قرآن یافته بود به آن افزود.
این نکته آشکار می‌سازد که قرآن جلوتر از زمانش بود و به این دلیل قرآن‌باوران چیزهایی می‌دانند که دیگران نمی‌دانند.
من مصاحبه جالبی برای یک برنامه تلویزیونی با دکتر کیث مور داشتم، که به وسیله اسلاید و نظایر آن مصور شده بود. او خاطرنشان ساخت برخی از مطالبی که قرآن درباره جنین بیان کرده تا سی‌سال قبل ناشناخته بوده است. او گفت مشخصاً توصیف قرآن از وجود اولیه انسان به مثابه یک «زالو- شبیه لخته» (سوره علق 96 - آیه 2) برای او جدید بود. اما هنگامی که آن را به‌طور دقیق بررسی کرد، دریافت که این توصیف درست است و چنین بود که آن را به کتابش افزود.
او گفت: «پیش از این چنین تصوری از جنین نداشتم». او به گروه جانورشناسی مراجعه و تقاضای تصویری از زالو کرد و هنگامی که دریافت زالو دقیقاً شبیه نطفه انسانی است، تصمیم گرفت هردوی این تصاویر را به یکی از کتاب‌های درسی خویش بیفزاید.
دکتر مور همچنین کتابی در زمینه جنین‌شناسی بالینی نگاشت و هنگامی که یافته‌های خود را در تورنتو منتشر کرد، غوغایی در کانادا برپا شد و دیدگاههای او به صفحه اول برخی از روزنامه‌های سراسر کانادا و برخی تیترهای اخبار شبکه‌های رادیویی و تلویزیونی راه یافت.
یک گزارشگر روزنامه از پروفسور مور پرسید: «شما فکر نمی‌کنید عرب‌ها درباره ظهور جنین و چگونگی تغییر و رشد آن اطلاع داشتند؟ البته امکان دارد در آنجا دانشمندی نبوده ،اما شاید آنها برخی چیزها را خودشان به طور ساده کالبدشکافی کرده‌اند، مثلاً افرادی را مثله کرده و این چیزها را آزمایش کرده‌اند».
پروفسور بلافاصله به‌طور کنایه‌آمیزی اشاره کرد که نکته‌ای بسیار مهم- یعنی اینکه همه اسلایدهای جنین اولیه (نطفه) که در فیلم نشان داده شده، از تصاویر میکروسکوپ تهیه شده‌اند- را نادیده گرفته است. او گفت: «مسأله این نیست که شخصی سعی کرده باشد در چهارده قرن قبل در جنین‌شناسی به کشفیاتی برسد، آنها حتی نمی‌توانسته‌اند آن را ببینند!»
تمام توصیفات قرآن در خصوص جنین، مربوط به زمانی است که آن‌چنان کوچک است که قابل دیدن توسط چشم نیست، لذا شخص برای دیدن آن به میکروسکوپ نیازمند است. در حالی‌که سابقه اختراع میکروسکوپ به حدود کمی بیش از دویست سال قبل می‌رسد. دکتر مور با همان لحن کنایه‌آمیز افزود: «شاید در چهارده قرن پیش شخصی مخفیانه یک میکروسکوپ داشته و چنین تحقیقاتی را انجام داده که در هیچ جای آن اشتباهی دیده نمی‌شود و پس از اینکه به طریقی یافته‌های خود را به حضرت محمد(ص) آموزش داده و وی را قانع ساخته تا این اطلاعات را در کتابش بگنجاند، تجهیزات را از بین برده است!
و این، باورکردنی نیست. مگر اینکه برای آن استنادات و براهینی اقامه کنید، وگرنه یک نظریه مضحک قلمداد می‌شود.» ، و سپس هنگامی که از وی سؤال شد که وجود این اطلاعات در قرآن را چگونه توضیح می‌دهید؟ در جواب گفت: «این فقط می‌تواند وحی الهی باشد»!
اگرچه نمونه فوق‌الذکر از انطباق اطلاعات پژوهش بشری با قرآن توسط یک غیرمسلمان انجام شده، از آنجایی که وی از دانشمندان مبرز در موضوع مورد تحقیق بوده، این کشف تاکنون معتبر مانده است. اگر یک انسان عادی ادعا می‌کرد آنچه قرآن درباره جنین‌شناسی بیان کرده صحیح است، کسی الزامی به پذیرفتن دیدگاه وی نداشت.
مارشال جانسون، یکی از همکاران پروفسور مور در دانشگاه تورنتو که مطالعات گسترده‌ای پیرامون زمین‌شناسی داشته، بسیار مجذوب این واقعه، که آنچه در قرآن درباره جنین‌شناسی وجود دارد، درست از آب درآمده، از مسلمانان خواست آنچه در قرآن پیرامون تخصص وی وجود دارد را برایش استخراج و گردآوری کنند. این بار نیز مردم از یافته‌ها شگفت‌زده شدند.
برای نیل به مقصود این بحث، همین کافی است که قرآن درحالی‌که عبارات موجز و واضحی درباره موضوعات مختلف دارد، به‌طور توأمان خواننده را به تحقیق در مورد صحت این عبارات، به‌وسیله تحقیق توسط پژوهشگران ذیربط، توصیه می‌کند. و همان‌گونه که قرآن بیان کرده به وضوح صحت آن معلوم شده است.
بی‌تردید در قرآن نگرشی هست که در جاهای دیگر یافت نمی‌شود و این نکته جالب است که چگونه قرآن زمانی که اطلاعاتی را در اختیار قرار می‌دهد، اغلب به خواننده می‌گوید: «قبلاً این را نمی‌دانستید.» به راستی هیچ کتاب و نوشته مقدسی نداریم که چنین ادعایی را مطرح کند. همه نوشته‌های کهن و کتاب‌های مذهبی موجود که اطلاعات زیادی به دست می‌دهند، همواره مبداء و مأخذ اطلاعاتشان را تبیین می‌کنند.
مثلاً وقتی تورات به بحث در خصوص تاریخ کهن می‌پردازد، بیان می‌کند که فلان پادشاه در کجا می‌زیست و آن دیگری با وی در یک نبرد معین جنگید و دیگری نیز دارای پسرانی بود و نظایر آن و همواره تصریح شده که اگر خواهان اطلاعات بیشتری هستید باید این کتاب یا آن مرجع را بخوانید.
حال آنکه قرآن اطلاعاتی را در اختیار خوانندگان می‌گذارد و خاطرنشان می‌کند که این اطلاعات چیزهای جدیدی است و البته همواره به تحقیق در مورد اطلاعات ارائه شده و کشف صحت آنها نیز توصیه شده است. جالب اینکه این مفهوم هرگز توسط غیرمسلمانان چهارده قرن پیش مورد چالش واقع نشده و آن گروه از اهالی مکه که با مسلمانان اختلاف نظر داشتند و در زمان‌های بعدی آیات را شنیدند، تاکنون هرگز لب به سخن نگشوده‌اند تا بگویند آنچه در قرآن آمده، جدید نیست و می‌دانند که حضرت محمد(ص) آن مطالب را از کجا آورده است.
آنها هرگز نتوانستند در خصوص صحت ادعایشان هماوردطلبی کنند، زیرا قرآن واقعاً جدید بود! در تأیید توصیه قرآن مبنی بر تحقیق نسبت به اطلاعات مطرح شده در آن، عمربن خطاب در هنگام خلافت خود گروهی از مردان را برگزید و مأمور یافتن سد ذوالقرنین کرد. قبل از نزول قرآن، اعراب درباره این سد هرگز چیزی نشنیده بودند، اما چون قرآن آن را توصیف کرد، کنجکاو به کشف آن شدند و دریافتند در منطقه‌ای موسوم به دوربند در اتحاد شوروی (سابق) وجود دارد.
در اینجا باید تأکید کرد بیان قرآن درباره چیزهای بسیاری صحیح است، اما همیشه صحت مطالب یک کتاب به معنای تأیید وحی الهی بودن آن نیست. مثلاً کتاب راهنمای تلفن تمام اطلاعاتش صحیح است، اما این نکته بدان معنا نیست که از جانب خدا نازل شده است. مسأله واقعی در آن است که باید دلایلی از منبع اطلاعات قرآن اقامه کند. هیچ‌کس نمی‌تواند بدون مدارک کافی به آسانی منکر اصالت قرآن شود. به راستی، اگر کسی یک اشتباه یافت، حق دارد از آن سلب صلاحیت کند. این دقیقاً همان چیزی است که قرآن انسان را به آن ترغیب می‌کند.
زمانی، پس از ارائه درسی در آفریقای جنوبی، مردی به سراغم آمد ، او در خصوص گفته‌ام بسیار عصبی بود و ادعا کرد: «امشب به خانه می‌روم و یک اشتباه در قرآن می‌یابم» و من گفتم: «این کار عاقلانه‌ترین چیزی است که شما گفته اید . »که نسبت به اصالت قرآن شک دارند ، نیاز به اتخاذ آن دارند . زیرا قرآن خود چنین چالشی را تشویق کرده است.
پس از پذیرش این مبارزه‌طلبی قرآن و کشف اینکه تمام مطالبش حقیقت دارد، مردمان از آنجا که نمی‌توانند صحت مطالب آن را مردود اعلام کنند، لاجرم به آن معتقد خواهند شد. اصولاً، قرآن خود منزلت خویش را کسب کرده، زیرا مخالفانش صحت آن را به اثبات می‌رسانند.
یک واقعیت اساسی درباره اصالت قرآن که به اندازه کافی مورد بحث قرار نگرفته، این است که صرف ناتوانی فرد در اینکه شخصاً پدیده‌ای را تشریح کند، او را ملزم به قبول وجود این پدیده، یا قبول توضیح دیگران از آن نمی‌کند. یعنی به صرف اینکه شخصی قادر به تشریح چیزی نباشد، به معنای آن نیست که باید توضیح دیگران نسبت به آن را پذیرا شود، بلکه امتناع شخص از قبول توضیحات دیگران، مسؤولیت اثبات و یافتن پاسخ معقول را به خودش باز می‌گرداند. این فرضیه عمومی، در بسیاری از مفاهیم زندگی نمایان می‌شود ولی عجیب‌ترین تناسب را با هماوردطلبی قرآن دارد. زیرا شخصی که بگوید: «آن را باور ندارم»، این مخمصه را برای خود ایجاد می‌کند.
شخص در آغاز امتناع، اگر احساس کند سایر پاسخ‌ها ناکافی است، ملزم خواهد شد که شخصاً توضیحی بیابد. در واقع، در یک آیه قرآن که من همواره دیده‌ام آن را به زبان انگلیسی به غلط ترجمه کرده‌اند، الله به انسانی اشاره می‌کند که به حقیقت توضیح داده شده به او گوش فرا داده است. این آیه بیان می‌کند که او در وظیفه‌اش تنها گذاشته شده، زیرا پس از اینکه این اطلاعات را شنید، بدون بررسی صحت آنچه شنیده، آن را ترک کرده است. به عبارت دیگر، شخص اگر چیزی را شنید و آن را بررسی نکرد تا ببیند آیا درست است یا خیر، گناهکار است.
هفته نامه گلستان قرآن ، شماره 124
منبع: http://www.kelisa-masjed.blogfa.com
مشخصات کتاب
|
|
اندیشمند سرشناس اسلامی در مصر: به گزارش خبرگزاری رسا به نقل از شبکه تلوزیونی نیل در مصر، دکتر احمد الطیب، اندیشمند برجسته اسلامی در مصر، صبح امروز در برنامه« قرآن؛ کتابی حفظ شده از تحریف» که در سلسله برنامه‌های تلویزیونی حدیث و فقه برگزار می‌شود، با اشاره به آیه « انا نحن نزلنا الذکر و انا له لحافظون» تأکید کرد: در طول تاریخ هیچ کتابی را نمی‌یابید که با گذشت زمان و رخ دادن حوادث بسیار، از تحریف‌های ظاهری و محتوایی به دور مانده باشد.
شایعه تحریف قرآن نزد شیعیان دروغی بیش نیست
رسا، سرویس بین‌الملل ـ یکی از اندیشمندان برجسته اسلامی مصری در برنامه‌ای تلویزیونی با دروغ ارزیابی کردن اینکه گفته می‌شود شیعیان قایل به تحریف قرآن هستند، تصریح کرد: شیعیان از همان قرآنی استفاده می‌کنند که در کشورهای اسلامی دیگر رایج است.
وی در ادامه کیفیت حفظ قرآن توسط خداوند را امری مهم دانست و گفت: خداوند از نخستین مرحله نزول قرآن و نوشتن آن تا زمان حال که میلیاردها مسلمان از آن استفاده می کنند، با قدرت الهی و لایزال خود این کتاب را نگاه داشته است و عقل بشری عاجز از این است که بفهمد خداوند چطور این کتاب را حفظ می‌کند.
این اندیشمند برجسته مسلمان خاطرنشان کرد: متأسفانه امروزه مطرح می‌شود که شیعه قرآن را تحریف‌شده می‌داند و قایل به مصحفی غیر از مصحف مسلمانان است. من آشکارا اعلام می‌کنم که این مسئله درست نیست و تنها برای ایجاد اختلافات مذهبی بیان می‌شود.
وی ادامه داد: اگر نگاهی سطحی به قرآن‌های موجود در مساجد و مراکز اسلامی در ایران، یمن، عراق و دیگر مناطق شیعه‌نشین بیندازید، خواهید دید که قرآن‌های موجود در بین آنها همان مصحفی است که در عربستان، مصر و دیگر کشورهای اسلامی وجود دارد.
انتهای خبر // خبرگزاری رسانیوز //www.rasanews.com
| یکسان‌سازی نگارش؛ گامی مؤثر در سهولت فراگیری آموزش‌های قرآنی | ||||||
گروه خبرنگاران افتخاری / خلیل منصوری: برای شتاب در آموزش روخوانی قرآن در ایران و آسان کردن و سهولت آن، یکسان‌سازی نگارش و علایم سجاوندی مصحف شریف امری مطلوب و پسندیده است. به گزارش خبرنگار افتخاری خبرگزاری قرآنی ایران (ایکنا) در قم، حجت‌الاسلام‌والمسلمین «یعقوب جعفری‌نیا» از کارشناسان حوزه نگارش مصحف شریف که در کارنامه‌ی پژوهی خود کتابی در حوزه نگارش مصحف شریف دارد، در نشست تخصصی «بررسی معیارها و ملاک‌های نگارش مصحف» که ششم اردیبهشت‌ماه در مرکز فرهنگ و معارف قرآن برگزار شد، با اشاره به تعدد و اختلافات نگارشی موجود گفت: در جهان اسلام چند گونه نگارش اصلی وجود دارد که نگارش مصری و ایرانی از آن جمله است؛ رسم‌الخط عثمانی که در نگارش عثمان طه به اوج خود رسیده از ویژگی زیباشناختی و علائم برخوردار است با این همه برای بسیاری از خوانندگان ایرانی این امکان فراهم نیست که به‌طور دقیق آن را بیاموزند و بر پایه این نگارش قرآن را قرائت کنند از این‌رو با دشواری‌های چندی مواجه می‌شوند که نتیجه آن غلط‌خوانی قرآن است.
جعفری‌نیا با نگاهی گذرا به رسم‌الخط‌های موجود در جهان اسلام گفت: این مشکل از همان آغاز وجود داشته است و حتی در کتابت مصحف‌هایی که در دوره عثمانی نگاشته و ارسال شده است این مشکل وجود داشته و «سجستانی» از علمای بزرگ در کتاب خاص به موارد اختلافی نگارشی این مصحف‌ها اشاره می‌کند. وی با اشاره به جریانات مختلف کشور در حوزه نگارشی و سجاوندی تصریح کرد: مشکل تنها در رسم‌الخط عثمانی و سهولت و دشواری آن برای خوانندگان فارسی‌زبان نیست، هر چند یکی از مشکلات برای فارسی‌زبانان حذف الف در ضالمین و سلیمان در نگارش عثمان طه است که خواننده ایرانی را با دشواری رو‌به‌رو می‌سازد؛ بلکه این اشکال نیز وجود دارد که برخلاف نگارش ادیبانه است، الان در روزنامه‌های مصر و یا دیگر کشورهای عربی ظالمین به این شکل ظلمین نگارش نمی‌شود و یا در هیچ روزنامه‌ای شما نمی‌بینید که سلیمان به صورت سلمین نگارش و کتابت شود پس ریشه را باید در جای دیگری جست. جعفری‌نیا مشکل را در نظریه توقیفی بودن کتابت عثمانی دانست و گفت: از این‌روست که پس از سده‌های طولانی از قرن دوم تا اواسط این قرن، کتابت قرآن به شکلی بوده که با ادبیات عربی هماهنگ و قیاسی بوده است ولی از زمانی که در الازهر تصویب شد تا رسم‌الخط عثمانی به صورت دقیق آن بازگردد این مشکل پدید آمده است؛ در این جلسه الازهری‌های سلفی‌گرا به این نتیجه رسیدند تا معیار قیاسی کتابت که مطابق ادبیات عربی است را کنار بگذارند زیرا آنان رسم‌الخط را توقیفی می‌دانند. وی در ادامه افزود: سخن این است که رسم و نگارش همانند ادبیات و زبان در حال رشد و شکوفایی است، خط «حیره» که در کتابت نخست استفاده شد برخوردار از علایم سجاوندی نبود و هر کس بر اساس زمان خود نگارش می‌کند و این گونه است که خط، نگارش و علایم تطور یافته است و به این شکل درآمده است، رسم و نگارش قیاسی در قرن چهارم تا ششم به اوج خود رسید و «ابن‌بواب» بهترین خط را نگارش کرد؛ ابن بواب بینانگذار شیوه نگارشی نسخ است و در همه این کتابت‌ها و نگارش‌ها الف در ظالمین حفظ شده است نه آنکه حذف شده باشد حتی در کتاب یاقوت مستعصمی هم این‌گونه است.
جعفری‌نیا با تأکید بر صعوبت قرائت نگارش عثمان طه در برخی از موارد گفت: این مسأله افزون بر مسأله توقیفی بودن است اگر ما از توقیفی بودن نیز بگذریم این شیوه کتابت افزون بر مخالفت با ادبیات عربی با صعوبت قرائت همراه است، بحث ما در اینجا بحث فقهی نیست بلکه سخن این است که این نوع کتابت هم خلاف قیاس و معیار و هم صعوبت قرائت دارد. این استاد علوم قرآنی و کتابت مصحف شریف افزود: در نگارش قرآن باید رعایت معیار زیباشناختی در نظر گرفته شود چنان‌که هماهنگی میان خواندن و نوشتن در حد امکان فراهم آید و به خط معیار و ادبیات نزدیک شود و علایم و سجاوندی برای تسهیل در قرائت و لحن به دقت افزوده و در مکان خودش قرار گیرد. وی در پایان خواستار آن شد تا با حذف اصول تطور و تحولی خط و علایم سجاوندی در کتابت قرآن به یک معیار واحد دست یافته تا افزون بر حفظ اصول اصلی نگارش قرآن و زیباشناختی، میان نگارش و خواندن سهولت برقرار شود. همچنین دومین نشست علمی ـ تخصصی مرکز فرهنگ و معارف قرآن روز پنج‌شنبه، ششم اردیبهشت‌ماه با حضور حجت‌الاسلام‌والمسلمین «سعید همایون» و شماری از اعضای هیأت علمی این مرکز باعنوان «معیارهای نگارش مصحف شریف» برگزار شد. |
| گزینش معیاری پذیرفته شده برای نگارش قرآن ضروری است | ||||||||
گروه خبرنگاران افتخاری / خلیل منصوری: در نشست تخصصی «بررسی معیارها و ملاک‌های نگارش قرآن کریم» در مرکز فرهنگ و معارف قرآن قم، متخصصان علوم قرآنی بر انتخاب و گزینش معیاری مقبول در نگارش قرآن تأکید کردند. به گزارش خبرنگار افتخاری خبرگزاری قرآنی ایران (ایکنا) در قم، حجت‌الاسلام‌والمسلمین «سعید همایون» کارشناس در حوزه نگارش و کتابت‌های قرآن در این نشست با اشاره به تعدد نگارش‌های کنونی و اختلاف شدید در معیارها و ملاک‌های نگارشی و سجاوندی گفت: در راستای تسهیل قرائت قرآن و گسترش فرهنگ قرآنی، لازم است تا به نسل آینده آموزش درست روخوانی قرآن تعلیم داده شود، از آن جایی که در حال حاضر در وزارت آموزش و پرورش چهار و یا پنج گونه نگارش متفاوت و متضاد به دانش‌آموزان آموزش داده می‌شود، دانش‌آموزان گرفتار سردرگمی و شگفتی شده‌اند از این‌رو لازم است تا کارشناسان و خبرگان فن کتابت و نگارش قرآن در جلسات و نشست‌های علمی به یک جمع‌بندی دست یابند و بر پایه معیارهای ثابت و درست و مقبول اقدام به نگارش و کتابت قرآن شود.
وی نگارش مصری را که توسط عثمان طه به اوج خود رسیده و از نظر ادبی، فنی و زیبایی سرآمد نگارش و رعایت نکات ادبی و نگارشی و سجاوندی است به عنوان میزان نگارشی پیشنهاد داده و افزود: برای رسیدن به یک معیار می‌توان این نگارش را به‌عنوان نگارش پایه قلمداد کرد و در نهایت تلاش کرد تا کاستی‌های آن بر طرف شود. وی تصریح کرد: آموزش غلط افزون بر هزینه مضاعف یاد دادن و از یاد دانش‌آموزان بیرون بردن، مشکلاتی را در گسترش فرهنگ قرآنی در جامعه ایرانی پدید آورده است، بنابراین ضروری است تا پیش از ایجاد مشکلات ذهنیتی در کودکان و نوجوانان، به معیار واحد و یگانه دست یافته و آن را سطح کشور اجباری و لازم‌الاجرا اعلام کنیم، ما نباید کتابت را فارسی کنیم و از سجاوندی و مانند آن بکاهیم، اگر از همان آغاز به دانش‌آموز بر پایه کتابت و نگارش عثمان طه آموزش بدهیم مشکلی پدید نمی‌آید و دانش‌آموز به آسانی ولی هر چند در مدت طولانی‌تری به روخوانی درست همراه با صحت قرائت و لحن دست می‌یابد. حجت‌الاسلام‌والمسلمین «یعقوب جعفری‌نیا» یکی دیگر از استادان این حوزه که سالیانی است در تألیف و ترجمه کتابت و نگارش‌های قرآنی فعالیت دارد، با اشاره به مشکلات روخوانی کتابت عثمان طه گفت: این که نگارش عثمانی برای دانش‌آموزان ما مشکل‌آفرین است امری پذیرفته شده است اما اینکه راه حل چیست می‌بایست با دقت و تأمل جدی در این مسأله راه حل یافت و نگارش معیاری را انتخاب و دست کم در جامعه ایرانی برای خوانندگان فارسی زبان همگانی کرد، البته خوب است که ما به خط معیاری دست یابیم که بتوان در جهان گسترش داد ولی این‌گونه نیست که اگر ما جهانی فکر نمی‌کنم ایرانی عمل نکنیم؛ در عربستان قرآن‌هایی چاپ و منتشر می‌شود که ویژه مناطق مختلف جهان است، به خط پاکستانی نیز در عربستان قرآن چاپ می‌شود و کسی متهم به این نمی‌شود که مثلاً مصحف فاطمه چاپ شده است، این اختلاف سجاوندی و نگارشی همیشه بوده است و تاریخ بر این مسأله گواه است.
وی در ادامه گفت: در نگارش قرآن نباید کلماتی افزوده شود و نوع نگارش به گونه‌ای باشد که به اصل واژگانی قرآن آسیب برساند ولی این بدان معنا نیست که ما سیر تحول و تطور خط و نگارش را نادیده بگیریم و به توقیفی بودن خط اعتماد کنیم، خط و نگارش توقیفی نیست، در همین نسخه خطی عثمان طه تصرفاتی در خط و سجاوندی شده و حتی ایشان علایم دیگری را افزوده‌اند، بنابراین اگر سخن از توقیفی بودن است در برخی موارد است که همگان بدان اذعان دارند و می‌کوشند تا به همان شکل نخستین حفظ شود ولی این بدان معنا نیست که ما خلاف ادبیات عربی نگارش کنیم و مثلا ظالمین را ظلمین و یا سلیمان را سلیمن با حذف الف بنویسیم، با این همه ایجاد نگارش معیاری امری پسندیده و لازم است. حجت‌الاسلام‌والمسلمین «سعید بهمنی» مدیر گروه علوم قرآنی مرکز فرهنگ و معارف قرآن نیز در این نشست با اشاره به پیشینه کتابت قرآن گفت: مصحف شریف از قدیم مورد توجه همگان از فقهیان و غیر ایشان بوده و هست زیرا قرآن سند اسلام، حقانیت و معجزه جاویدان پیامبر (ص) است، از این‌رو رسم‌الخط و نگارش قرآن مورد توجه بوده است و همگان می‌کوشیدند تا به گونه‌ای بنگارند که قرآن از تحریف و تصحیف در امان باشد، این‌گونه است که حتی در مواردی که می‌دانند که کتابت آن نادرست است مانند «بسطه» و «بصطه» و یا «ایید» و «اید» و مواردی از این دست که مثلاً در فعل ماضی مفرد الف پس از واو اضافه شده که علامت پس از جمع است؛ همه بیانگر اهتمام مسلمانان برای حفظ دستاورد و معجزه رسول‌الله (ص) بدون کم و زیاد کردن در حروف و یا تصحیف آن است؛ از این رو بر همان کتابت باقی ماندند و دست به غلط‌های املایی آن نبرده‌اند. وی با اشاره به نگارش‌های مصری، ایرانی، مغربی، ترکی و هندی تصریح کرد: همه این نگارش‌ها و نگارش‌هایی همچون نسخ و نستعلیق و ثلث و طغرایی و مانند آن برای این پدید آمده است که سهولت در قرائت ایجاد شود، بنابراین نباید در کتابت و نگارش قرآن اصل و هدف که همان تسهیل در قرائت و تلاوت است نادیده گرفته شود از این‌رو است که باید تسهیل را به‌عنوان معیار کلی و اصلی در همه کتابت‌های قرآنی در نظر داشت. بهمنی افزود: زیبایی، سهولت و تحفظ بر کلمات اصلی و دوری از تحریف و تصحیف هدف در انتخاب معیار است، این‌ها مسایلی است که در بحث نگارش قرآن مورد توجه همگان است؛ رسم‌الخط عثمان طه با همه زیبایی و پیشرفت‌هایی که داشته است برای خواننده ایرانی دشوار است، اگر شورای انقلاب بخواهد در زمینه کتابت و رسم‌الخط قرآنی کاری کند و وارد این میدان شود می‌بایست مشکلات و موانع را بشناسد؛ لازم است که به هر شکلی این مشکل کنونی رفع شود و به نگارش و علایم و سجاوندی‌های قرآن توجه و ساماندهی شود؛ برای رسیدن به معیار می‌بایست بستر علمی برای پژوهشگران و اهل فن فراهم شود و ملاک‌ها و معیارها مورد ارزیابی قرار گیرد، در سال‌های اخیر به جهاتی رسم عثمانی عثمان طه رایج شد و از سوی دولت و برخی نهادها پشتیبانی شد ولی با این همه برخی از مشکلات و دشواری‌های قرائت آن سخن می‌گویند و بر این باورند که این خط نه تنها روخوانی را تصحیح نکرده است بلکه غلط خوانی را دامن زده است. وی در ادامه گفت: بررسی ملاک‌ها وارزیابی چند و چون معیارهای ارزیابی امری مهم و ضروری است و می‌بایست در این‌باره از سوی نهادهای علمی و پژوهشی برنامه‌ها و نشست‌های تخصصی برگزار شود. حجت‌الاسلام‌والمسلمین «علی خراسانی» مسؤول مرکز فرهنگ و معارف قرآن بر این باور است که در نگارش و کتابت قرآن می‌بایست اصول مسلم و قطعی ادبیات عرب مورد توجه باشد و نمی‌توان طوری نگارش و یا سجاوندی کرد که بر خلاف اصول ادبیات و قواعد عربی است.
وی افزود: نمی‌بایست وقتی در ادبیات عربی التقای ساکنین جایز نیست این عمل را در قرآن با سجاوندی غلط و یا غلط‌نگاری ایجاد کرد و یا ضمه را که بر واو ثقیل است بر آن قرار داد. خراسانی تصریح کرد: تطابق میان ادبیات عرب و قرار دادن سجاوندی‌ها و علایم بر روی حرف و کرسی خود امری اساسی است که می‌بایست در نگارش مورد توجه قرار گیرد. حجت‌الاسلام‌والمسلمین «یوسفی مقدم» عضو و مدیر گروه دایرة‌المعارف‌های مرکز فرهنگ و معارف قرآن بر این نکته تأکید می‌کند که توقیفی بودن رسم‌الخط به این معنا نیست که از تطور و تحول خط و نگارش غافل شد و از امکانات و فن‌آوری روز بهره نبرد، البته از آن جایی که نگارش عثمان طه به این مسایل توجه داشته و در حد کمالی به قواعد عربی و سجاوندی با حفظ عدم تحریف و تصحیف عمل کرده است می‌تواند افزون بر وحدت خطی موجبات وحدت عملی جهان اسلام را فراهم آورد و در همه جهان یک نوع نگارش قرآنی تعلیم و آموزش داده شود تا هم قرائت آسان شود و هم لحن و اصول بیانی عرب و زیبایی نگارشی رعایت شود. سید «محسن سادات فخر» عضو هیأت علمی مرکز و مدیر گروه مآخذشناسی علوم قرآنی نیز در این نشست گفت: بحث زیباشناسی بحث منطقه‌ای است، هر کس بر پایه ذوق و سلیقه امری را خوشایند می‌یابد و دیگری آن را زیبا نمی‌یابد ولی در همه حال یک نوع زیبایی باید در نگارش خط ملاحظه شود، به نظر می‌رسد که در مسأله نگارش قرآن می‌بایست افزون بر هماهنگی میان خواندن و نوشتن تا جایی که امکان دارد به نقش فن‌آوری روز توجه شود، باید در نگارش قرآن بهره‌مندی از فن‌آوری روز مورد تأکید قرار گیرد، آوانگاری و مسایل فنوتیک مسأله امروز جهان است که می‌توان از آن برای نگارش قرآن بهره جست تا به هدف اصلی که گسترش روخوانی و قرائت و فهم قرآن است، دست یافت. |
